Sinh non: Nguyên nhân, dấu hiệu. Có biến chứng không?

Sinh non là một việc mà bất kỳ mẹ bầu nào cụng lo sợ khi gặp phải. Tuy nhiên, không phải lúc nào sinh non hay còn gọi là sinh sớm cũng nguy hiểm. Vậy mẹ sinh bé sớm bao nhiêu tuần thì an toàn? Nguyên nhân và dấu hiệu sinh sớm là gì? Khi ra đời quá sớm bé có bị rủi ro gì không? Bài chia sẻ dưới đây sẽ giải đáp hết thắc mắc của bạn.

Sinh non là như thế nào?

Sinh sớm là hiện tượng mẹ chuyển dạ sớm hơn so với ngày dự sinh. Thường là em bé ra đời trong khoảng thời gian từ tuần thai thứ 20 đến trước tuần 37 của thai kỳ thì được gọi là sinh sớm. Sinh non thường được phân loại theo từng giai đoạn như sau:

• Thai dưới 28 tuần: sinh cực non.
• Thai từ 28 đến 32 tuần: sinh rất non.
• Khi thai từ 32 đến 36 tuần: sinh non vừa hoặc muộn.

Nguyên nhân khiến mẹ sinh sớm

Thông thường, sinh non không có nguyên nhân cụ thể rõ ràng. Tuy nhiên, có những yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng mẹ bầu chuyển dạ sớm, bao gồm:

1. Bệnh lý nhiễm trùng vùng kín

Nếu sản phụ bị bệnh nhiễm trùng vùng kín thì sẽ có nguy cơ sinh non cao hơn rất nhiều. Do các vi khuẩn trong vùng kín phát triển có thể làm lớp màng ối bao bọc thai nhi yếu đi. Vì vậy, lúc này túi nước ối có thể bị vỡ bất kỳ lúc nào. Ví dụ điển hình của bệnh nhiễm trùng vùng kín có thể khiến mẹ sinh non là nhiễm khuẩn âm đạo (BV). Đây là một loại nhiễm trùng gây ra khi môi trường âm đạo có quá nhiều vi khuẩn làm xảy ra hiện tượng mất cân bằng hệ vi khuẩn. Bạn sẽ gặp phải một số triệu chứng sau nếu mắc phải bệnh này:

• Cảm giác đau rát khi đi tiểu.
• Dịch âm đạo có màu trắng hoặc trắng hơi ngả xám.
• Da ở vùng kín xuất hiện mẩn đỏ.

2. Tiền sử sinh con sớm, sảy thai

Nếu lần mang thai trước, mẹ đã từng bị đẻ non hay sảy thai thì nguy cơ trải qua việc này một lần nữa là rất cao. Bác sĩ sẽ cho mẹ bầu thuốc bổ và yêu cầu mẹ nghỉ ngơi nhiều để giảm nguy cơ. Trong trường hợp này, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi mẹ muốn có thêm một bé cưng nữa nhé.

3. Vấn đề sức khỏe của bà bầu

Người mẹ gặp phải những vấn đề về sức khỏe trong thai kỳ như tiểu đường, cao huyết áp tiền sản giật hoặc tình trạng máu đông và các bệnh lý về tim mạch cũng là nguyên nhân dẫn đến việc sinh con sớm. Nếu có biến chứng xấu, bác sĩ sẽ yêu cầu mẹ mổ lấy thai ngay. Nếu bạn tiếp tục mang thai thêm nữa thì có thể sẽ gây ảnh hưởng xấu đến cả mẹ và bé.

4. Các yếu tố về lối sống của mẹ bầu

Những sản phụ trước khi mang bầu bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng hoặc có các thói quen xấu như hút thuốc, nghiện rượu bia, chất kích thích. Hay người dễ bị căng thẳng hoặc lo lắng quá mức cũng có thể dẫn đến đẻ non hay sảy thai.

5. Mang thai song sinh, đa thai

Các thai phụ mang bầu nhờ thụ tinh trong ống nghiệm hoặc mang đa thai có thể dẫn đến tình trạng này. Khi bạn mang đa thai, bác sĩ sản khoa sẽ tư vấn cho bà bầu biết cách để chăm sóc tốt cho các bé cưng.

6. Khoảng cách giữa các lần mang thai gần nhau

Nếu mẹ có bầu trong vòng 6 đến 9 tháng sau lần sinh trước thì có thể bị đẻ non. Phụ nữ cần phải nghỉ ngơi từ 11 tháng đến 1 năm trước khi mang bầu lần tiếp theo để tránh thai nhi bị các dị tật bẩm sinh hoặc sinh non. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp em bé bị đẻ non mà không xác định được nguyên nhân. Dù là nguyên nhân gì, trước khi mẹ bị đẻ non đều xuất hiện một vài dấu hiệu báo trước.

Dấu hiệu sinh non ở thai phụ

Khi thấy các dấu hiệu dưới đây xuất hiện trước tuần thai thứ 35, hãy gọi ngay cho bác sĩ sản khoa hoặc đưa sản phụ đi bệnh viện ngay lập tức.

1. Đau bụng kèm co thắt tử cung

Những cơn đau này xuất hiện ở vùng bụng dưới, quanh thắt lưng, có đặc điểm là mạnh dần theo chu kỳ.Bạn cảm thấy đau bụng, đau quặn giống với đau bụng kinh, liên tục co thắt trong vài phút ( tần suất đau hơn 4 lần một giờ). Đặc biệt là nếu trước đây bạn chưa từng bị đau như vậy.

2. Xuất huyết âm đạo

Tuỳ thuộc vào cơ địa của bà bầu mà âm đạo có thể xuất hiện dịch màu đỏ tươi, màu hồng hoặc nâu. Đây là một trong những dấu hiệu mẹ chuyển dạ sinh non. Dịch âm đạo càng nhiều bào thai sẽ càng nguy hiểm. Lưu ý: có đôi khi mẹ bầu sẽ không cảm thấy đau bụng nhưng vẫn bị xuất huyết âm đạo.

3. Vỡ màng ối sớm

Trong trường hợp vỡ màng ối dù chỉ chảy 1 giọt hay nhiều thì mẹ cũng phải hạn chế đi lại và đến ngay bệnh viện. Đặc biệt chú ý với trường hợp nước ối có màu xanh hoặc vàng nâu. Đây có thể là hiện tượng nhiễm trùng nước ối do dính phân su của em bé. Lúc này em bé trong bụng mẹ có thể bị thiếu oxy nghiêm trọng.

4. Cổ tử cung xóa mở sớm

Lúc này cổ tử cùng của sản phụ mở hơn 2cm, mở đến 10cm là lúc thai nhi chào đời. Thời gian cổ tử cung giãn mở đến lúc sinh con khoảng 15 tiếng. Vì vậy khi có dấu hiệu của cơn co thắt trong 15 đến 20 phút/lần có thể cổ tử cung của mẹ bắt đầu mở. Ngoài ra, còn có những dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm cần lưu ý đặc biệt như đau ngực, khó thở, nôn mửa. Khi gặp phải vào những tuần cuối của thai kỳ bà bầu cần đến ngay bệnh viện để kịp thời điều trị.

Vậy mẹ sinh bé sớm bao nhiêu tuần thì an toàn?

Theo kinh nghiệm của chuyên gia sản khoa, thai nhi sinh dưới 22 tuần tuổi rất hiếm trường hợp có thể sống sót. Đối với những bé sinh non từ tuần 23 đến tuần 28, tỷ lệ sống và phát triển bình thường như đứa bé sinh đủ tháng khoảng 35 đến 40%. Chỉ số này có thể tăng dần lên đến 90% với những bé sinh sớm từ tuần 28 trở đi. Các bé sinh non sẽ có nguy cơ dễ mắc các vấn đề liên quan đến não, hệ thần kinh, khuyết tật, suy giảm hệ miễn dịch,…Những nguy cơ này sẽ giảm dần và tỷ lệ nghịch với tuần tuổi khi trẻ được chào đời. Ngoài ra, sản phụ sinh sớm bao nhiêu tuần thì bé an toàn còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như: cân nặng, giới tính (bé gái thường có cơ hội cao hơn bé trai), bé là thai đơn hay đa thai. Theo thống kế của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nếu cân nặng của em bé bị đẻ non trên 800 gr thì tỉ lệ sống sót lên đến 90%.

Các biến chứng khi bé ra đời quá sớm

Khi con yêu của bạn chào đời thiếu tháng thì bé có khả năng đối mặt với rủi ro như suy hô hấp, giác quan, nhẹ cân… Ngoài ra, bé cũng có thể mắc bệnh bại não, thậm chí tệ hơn có thể dẫn đến bé tử vong. Những biến chứng thường gặp:

1. Khó hô hấp

Đa số các bé sinh non gặp phải vấn đề lớn nhất là hô hấp khó khăn. Nguyên nhân là do phổi thường là cơ quan được hoàn thiện vào giai đoạn cuối của thai kỳ. Nếu bé được sinh ra trước khi hình thành đầy đủ lá phổi, bé sẽ gặp phải các vấn đề về hô hấp. Bệnh tràng này dễ xảy ra khi thai nhi ra đời trước tuần thứ 35. Nếu không cung cấp oxy cho bé kịp thời, các cơ quan của cơ thể sẽ tê liệt dần.

2. Biến chứng sinh non – Vấn đề về tim

Còn sót ống động mạch (PDA) và hạ huyết áp là hai bệnh phổ biến nhất ở bé sinh non. Nếu không điều trị kịp thời hai bệnh này sẽ dẫn đến suy tim.

3. Bệnh lý về não

Nếu mẹ sinh trước tuần thứ 28, bé có nhiều nguy cơ bị xuất huyết trong não. Tuy nhiên, đừng quá lo vì bệnh trạng này hiện nay có thể trị khỏi. Nhưng, nếu bị xuất huyết quá nhiều, não bộ của bé sẽ bị thương tật vĩnh viễn. Điều này sẽ gây trở ngại đến sự phát triển trí não tương lai.

4. Thường xuyên bị hạ thân nhiệt

Hầu hết các bé sinh non đều không thể tự điều chỉnh thân nhiệt được, dẫn đến tình trạng hạ thân nhiệt. Bên cạnh đó, nếu thai nhi có thễ giữ ấm thì sẽ không còn năng lượng phát triển. Nên lúc này bé sẽ khó tăng cân nặng và chiều cao. Đó là lý do tại sao các bé sinh non thường được nuôi trong lồng kính ám áp.

5. Viêm ruột

Một rủi ro nữa phải kể đến là khả năng bé bị viêm ruột ngoại tử (NEC). Đây là một bệnh trạng tiềm ẩn nhiều nguy cơ và xảy ra khi bé bắt đầu bú bình. Trẻ sinh non được bú mẹ thường ít bị bệnh này hơn.

6. Mắc bệnh liên quan đến máu

Những đứa trẻ sinh thiếu tháng cũng hay mắc các bệnh lý liên quan đến máu như thiếu máu và vàng da. Cả hai vấn đề này khá phổ biến và hiếm khi cần đến sự can thiệp của y tế.

7. Các giác quan gặp vấn đề

Bệnh lý võng mạc ở trẻ thiếu tháng (ROP) là một vấn đề khác mà các bé chào đời trước 30 tuần có thể gặp phải. Bệnh này là do hình thành mạch máu bất thường ở mắt và có thể khiến bé mù lòa. Ngoài ra bé cũng dễ gặp phải việc suy giảm thính lực. Do đó, bạn phải kiểm tra các giác quan của bé cẩn thận.

8. Mắc bệnh mạn tính

Trẻ sinh thiếu tháng rất dễ bị các bệnh như hen suyễn, các vấn đề về tiêu hóa, dạ dày, đột tử và nhiễm trùng mạn tính. Có khoảng 80% bé ra đời sớm sống sót trong khi 20% còn lại có thể tử vong do mắc các bệnh nhiễm trùng.

Biện pháp giúp mẹ bầu hạn chế nguy cơ sinh non

Trước tiên nhất, mẹ cần phải luôn bảo vệ sức khỏe bản thân trong thai kỳ. Đặc biệt là bạn cần xây dựng chế độ ăn lành mạnh phù hợp mình. Hãy đảm bảo rằng trái cây và rau xanh luôn chiếm ưu thế trong khẩu phần ăn của mẹ bầu. Tập thói quen uống nhiều nước và tự kiểm soát cân nặng của bản thân. Tạo môi trường sống thoải mái để tinh thần mẹ bầu luôn thư giãn tránh bị căng thẳng. Đừng quên khám thai định kỳ hàng tháng để các bác sĩ có thể theo dõi sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của mẹ và bé. Và nếu có vấn đề gì các chuyên gia sản khoa có thể hướng dẫn mẹ tốt hơn. Ngoài ra, thai phụ cũng nên tập thể dục hoặc vận động nhẹ nhàng mỗi ngày. Tập yoga cũng là biện pháp làm giảm nguy cơ sinh non và có tác dụng an thai hữu hiệu. Đi bộ và một số bài tập dưỡng sinh khác cũng mang đến rất nhiều lợi ích cho bạn và em bé trong bụng.

Kết luận

Nếu mẹ bầu thấy mình có nguy cơ sinh non, đừng ngần ngại nói chuyện với bác sĩ của bạn. Cơ thể bạn luôn xuất hiện những dấu hiệu báo trước. Vì vậy, khi nghi ngờ bất cứ hiện tượng gì, hãy chia sẻ với bác sĩ để có được lời khuyên hữu ích. Với những chia sẻ trên chắc hẳn mẹ bầu đã có những thông tin hữu ích cho vấn đề sinh non. Và giải đáp được thắc mắc liệu bé có bị biến chứng gì khi sinh thiếu tháng. Đồng thời bài viết cũng cung cấp cho mẹ bầu một số nguyên nhân, dấu hiệu chuyển dạ sớm và cách giảm thiểu nguy cơ đẻ non.