BS hiệu đính: BS. Đào Thị Hải Yến
Biên dịch: Bùi Bảo Trâm
Thỉnh thoảng, bác sĩ hoặc người hộ sinh có thể cần cắt ở khu vực giữa âm đạo và hậu môn (tầng sinh môn) trong khi sinh. Đó được gọi là cắt tầng sinh môn.
Cắt tầng sinh môn giúp mở rộng âm đạo hơn một chút, cho em bé sinh ra dễ dàng hơn.
Thỉnh thoảng, tầng sinh môn của mẹ có thể rách khi em bé đi ra ngoài. Trong vài ca sinh, cắt tầng sinh môn có thể tránh vết rách nặng hoặc đẩy nhanh thời gian sinh nếu em bé cần được sinh nhanh.
Nếu bác sĩ hoặc nữ hộ sinh cảm thấy bạn cần cắt tầng sinh môn khi sinh, họ sẽ thảo luận điều đó với bạn. Ở Anh Quốc, các thủ thuật cắt tầng sinh môn không được sử dụng thường quy.
Gọi nữ hộ sinh hoặc bác sĩ đa khoa nếu bạn cắt tầng sinh môn hoặc rách tầng sinh môn và:
- Vết may của bạn đau hơn
- Tiết dịch có mùi
- Da xung quanh vết cắt hoặc rách tầng sinh môn đỏ, sưng thì bạn có thể nhìn qua gương.
Những điều này cho thấy bạn đã bị nhiễm trùng.Có đến 9 trong số 10 người mẹ lần đầu sinh thường có vết rách, trầy xước hoặc cắt tầng sinh môn.
Viện sức khỏe và chăm sóc chất lượng cao quốc gia (NICE) khuyến cáo rằng cắt tầng sinh môn có thể được sử dụng khi:
- Em bé đang trong tình trạng kiệt sức và cần được sinh ra nhanh chóng
- Hoặc cần phải sinh forceps hoặc sinh giác hút
- Hoặc có nguy cơ rách hậu môn.
1 trong 7 ca sinh nở tại Anh liên quan đến cắt tầng sinh môn
Nếu bạn có vết rách hoặc cắt tầng sinh môn, có thể cần may lại. May bằng chỉ tan vì vậy bạn sẽ không cần trở lại bệnh viện để cắt chỉ.
Tại sao cần cắt tầng sinh môn
Cắt tầng sinh môn có thể được khuyến cáo nếu em bé đang trong tình trạng suy thai, nhịp tim thai nhanh hoặc chậm hơn trước khi sinh. Điều đó có nghĩa là em bé không đủ oxy và cần được sinh nhanh để tránh những nguy cơ tổn thương khi sinh hoặc thai chết lưu.
Cắt tầng sinh môn còn nhằm mục đích mở rộng âm đạo giúp đưa các dụng cụ như forceps hoặc giác hút để giúp sinh.
Cắt tầng sinh môn có thể cần thiết nếu:
- Thai ngôi mông, em bé được sinh ra với bàn chân và mông ra trước.
- Bạn cố gắng sinh trong vài giờ và mệt khi rặn sinh.
- Bạn có các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng như bệnh tim và cần sinh nhanh nhất có thể nhằm giảm những nguy cơ về sức khỏe trầm trọng hơn.
Nghiên cứu chỉ ra rằng trong một số ca sinh, đặc biệt với dụng cụ forceps, cắt tầng sinh môn có thể ngăn ngừa các vết rách ảnh hưởng đến cơ hậu môn (vết rách mức độ 3).
Cắt tầng sinh môn được thực hiện như thế nào?
Cắt tầng sinh môn thường là một thủ thuật đơn giản. Thuốc tê tại chỗ được sử dụng để làm tê vùng xung quanh âm đạo vì vậy bạn không cảm thấy đau. Nếu bạn đã gây tê ngoài màng cứng thì có thể tăng liều trước khi cắt.
Bất cứ khi nào thể, bác sĩ hoặc nữ hộ sinh sẽ cắt một đường chéo nhỏ từ phía sau âm đạo, hướng đi xuống và ra ngoài một bên. Vết cắt được may lại bằng chỉ tan.
Hồi phục sau khi cắt tầng sinh môn
Vết cắt tầng sinh môn thường được may lại trong vòng 1 giờ khi em bé được sinh ra. Vết cắt có thể chảy máu khá nhiều nhưng nó sẽ ngừng chảy dưới áp lực và mũi khâu.
Vết may sẽ lành lại trong vòng 1 tháng sau khi sinh. Hãy nói chuyện với nữ hộ sinh hoặc bác sĩ về những hoạt động mà bạn nên tránh trong suốt thời gian lành vết thương.
Đối mặt với cơn đau
Cảm giác đau sau khi cắt tầng sinh môn là một tình trạng phổ biến.Thuốc giảm đau như paracetamol có thể giúp giảm cơn đau và an toàn khi cho con bú.
Sử dụng ibuprofen cũng an toàn trong khi cho con bú, nhưng tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Aspirin không được khuyến cáo vì thuốc vào cơ thể bé thông qua sữa mẹ. Nữ hộ sinh sẽ cho bạn lời khuyên nếu bạn không chắc chắn loại thuốc giảm đau nào nên sử dụng.
Điều trị các cơn đau nghiêm trọng với những thuốc giảm đau mạnh hơn như codein là cần thiết.
Tuy nhiên, thuốc kê đơn có thể ảnh hưởng đến khả năng cho bú. Bác sĩ hoặc nữ hộ sinh có thể cho bạn lời khuyên về vấn đề này.
Để làm giảm cơn đau, hãy thử
Đặt túi nước đá hoặc viên đá được bọc trong một cái khăn lên vết cắt. Tránh đặt đã trực tiếp lên da vì có thể gây tổn thương.
Để mũi khâu tiếp xúc với không khí sạch có thể giúp quá trình làm lành vết thương. Cởi đồ lót của bạn và nằm trên chiếc khăn tắm khoảng 10 phút một hoặc hai lần một ngày có thể hữu ích.
Cơn đau kéo dài hơn 2 đến 3 tuần là bất thường. Nếu cơn đau kéo dài lâu hơn nữa, hãy nói chuyện với bác sĩ, người chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia sức khỏe khác.
Đi vệ sinh
Giữ vết cắt và vùng xung quanh sạch sẽ để tránh nhiễm trùng. Sau khi đi vệ sinh, dội nước ấm lên âm đạo để làm sạch. Rửa vùng âm đạo phía ngoài bằng nước ấm có thể làm giảm sự khó chịu. Bạn có thể ngồi xổm trên bồn cầu thay vì ngồi trên đó, làm giảm cảm giác đau nhói khi đi tiểu.
Khi bạn đi đại tiện, đặt một cái gạc sạch trên vết cắt và nhấn nhẹ có thể giúp làm giảm áp lực lên vết cắt.
Khi lau mông, bạn phải lau nhẹ từ trước ra phía sau. Điều đó sẽ giúp ngăn vi khuẩn ở hậu môn lây nhiễm qua vết cắt và mô xung quanh.
Nếu đi đại tiện bị đau, thuốc nhuận tràng có thể hữu ích. Loại thuốc này thường được dùng để điều trị táo bón, giúp phân mềm và dễ đi cầu.
Để biết thêm thông tin, hãy đọc về điều trị táo bón
Đau khi quan hệ tình dục
Không có quy định về thời gian bắt đầu quan hệ lại sau sinh. Trong những tuần sau sinh, nhiều phụ nữ cảm thấy đau và mệt mỏi, dù họ có cắt tầng sinh môn hay không. Đừng vội vàng. Nếu quan hệ bị đau, sẽ cảm thấy khó chịu.
Nếu bạn có vết rách hoặc cắt tầng sinh môn, đau trong quá trình quan hệ là tình trạng phổ biến trong vài tháng đầu tiên.
Nếu sự xâm nhập gây đau đớn thì nói không. Nếu bạn giả vờ mọi thứ đều OK khi bạn không ổn, bạn có thể xem quan hệ tình dục như một sự làm phiền hơn là niềm vui, điều sẽ không giúp ích cho bạn và bạn tình của bạn.
Bạn có thể gần gũi mà không có sự xâm nhập. Ví dụ, thông qua sự thủ dâm lẫn nhau.
Cơn đau đôi khi có thể liên quan đến khô âm đạo. Bạn có thể sử dụng chất bôi trơn bằng nước có bán ở các hiệu thuốc.
Không sử dụng các chất bôi trơn bằng dầu như vaseline và kem dưỡng ẩm bởi vì có thể kích ứng âm đạo và làm hư bao cao su hoặc màng ngăn.
Bạn có thể mang thai chỉ 3 tuần sau khi sinh em bé, ngay cả khi cho em bé bú sữa và chu kỳ của bạn chưa bắt đầu lại.
Sử dụng một vài phương pháp tránh thai mỗi khi bạn quan hệ, bao gồm lần đầu tiên (trừ khi bạn muốn có thai thêm một lần nữa).
Bạn sẽ thường có cơ hội thảo luận về các phương pháp tránh thai trước khi xuất viên (nếu bạn sinh em bé trong bệnh viện) và kiểm tra sau sinh.
Bạn có thể nói chuyện với bác sĩ, nữ hộ sinh và người thăm khám hoặc đến phòng khám kế hoạch hóa gia đình bất cứ khi nào.
Sự nhiễm trùng
Để ý bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy vết cắt và mô xung quanh bị nhiễm trùng, như là:
- Da đỏ, sưng tấy.
- Chảy mủ hoặc tiết dịch từ vết cắt.
- Đau dai dẳng.
- Mùi bất thường.
Nói chuyện với bác sĩ, nữ hộ sinh hoặc người thăm khám ngay khi bạn có các dấu hiệu về nhiễm trùng vì vậy họ có thể đảm bảo bạn nhận được phương pháp điều trị mà bạn cần.
Tập thể dục
Tăng cường các cơ xung quanh âm đạo và hậu môn bằng cách thực hiện các bài tập cơ sàn chậu có thể giúp làm lành vết thương và làm giảm áp lực lên vết cắt và mô xung quanh.
Bài tập cơ sàn chậu bao gồm siết chặt các cơ xung quanh âm đạo và hậu môn để ngăn bạn đi vệ sinh hoặc xì hơi.
Nữ hộ sinh có thể giải thích cách tập luyện. Bạn có thể đọc thông tin về các bài tập cơ sàn chậu cho phụ nữ.
Mô sẹo
Đối với một vài người phụ nữ, mô sẹo quá mức, nổi lên hoặc gây ngứa hình thành xung quanh nơi có vết rách hoặc cắt tầng sinh môn đã lành. Nếu mô sẹo của bạn gây ra những vấn đề cho bạn, hãy nói với bác sĩ của bạn.
Ngăn ngừa vết rách tầng sinh môn
Nữ hộ sinh có thể giúp bạn tránh vết rách trong quá trình chuyển dạ khi đầu của em bé lộ ra.
Nữ hộ sinh sẽ yêu cầu bạn ngừng rặn và thở gấp hoăc thở gấp vài lần, thở bằng miệng.
Điều này giúp đầu của em bé ra ngoài chậm rãi và nhẹ nhàng, cho da và cơ của đáy chậu có thời gian căng ra mà không rách.
Da tầng sinh môn thường căng tốt, nhưng nó có thể rách, đặc biệt ở phụ nữ sinh lần đầu.
Mát xa tầng sinh môn một vài tuần cuối cùng của thai kỳ có thể giúp làm giảm
nguy cơ rạch tầng sinh môn trong quá trình sinh.
Loại và tần suất mát xa khác nhau giữa các nghiên cứu. Hầu hết liên quan đến việc đưa 1 hoặc 2 ngón tay vào vùng âm đạo và trượt xuống hoặc quét về phía đáy chậu.
Lợi ích nhất là ở những phụ nữ lặp lại điều mỗi ngày.
Tài liệu tham khảo:
