Trong thai kỳ, có 7 mốc khám thai quan trọng mà các sản phụ cần ghi nhớ để khám đúng hẹn. Thông qua việc khám thai định kỳ bác sĩ sẽ theo dõi được sức khỏe của mẹ và bé. Đồng thời nhận thấy và kịp thời xử lý khi có dấu hiệu bệnh lý bất thường ở sản phụ.
Để có thể theo dõi tình hình sức khỏe của bà bầu tốt nhất và sự phát triển của bào thai nằm trong bụng mẹ. Bác sĩ cần thực hiện những mốc thăm khám quan trọng trong thai kỳ. Những mốc khám thai này bao gồm 3 tháng đầu (3 lần), giữa và cuối thai kỳ. Như vậy, trong suốt thời kỳ mang bầu thì người sản phụ cần ghi nhớ 7 mốc khám thai cần thiết.
Riêng trường hợp mẹ gặp phải những vấn đề bất thường như cao huyết áp, tiểu đường. Hoặc những bệnh lý trong thai kỳ thì số lần khám thai sẽ nhiều hơn. Thai phụ sẽ được bác sĩ dặn dò về lịch khám thai định kỳ. Từ đó, mẹ cần đến cơ sở y tế đúng lịch để được thăm khám. Các mốc thăm khám và xét nghiệm quan trọng được chia ra cụ thể như sau:
Lần khám đầu tiên – Khi bạn có thai được 5 – 8 tuần
Lần khám thai đầu thường diễn ra khi người phụ nữ có mang khoảng 5 đến 8 tuần. Đây là mốc khám thai quyết định để chính xác bạn gái có thực sự mang thai hay không. Và xác định vị trí mà phôi thai sau thụ tinh làm tổ.
Khi bạn có thai được 5 – 8 tuần – mốc khám thai đầu.
Ở mốc khám thai đầu, bác sĩ sẽ chỉ định thai phụ làm các xét nghiệm sau:
Đo cân nặng, chiều cao mẹ bầu để tính chỉ số BMI của cơ thể. Nhằm phân tích xem bà bầu có bị thừa cân hay quá gầy không. Nếu có, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm soát cân nặng ở mức tiêu chuẩn khi mang thai. Để giảm thiểu nguy cơ xảy ra rủi ro hay biến chứng trong thai kỳ.
Đo huyết áp để đánh giá xem bạn có bị huyết áp cao hay có nguy cơ bị tiền sản giật không.
Thử nước tiểu kiểm tra nồng độ hormone thai kỳ (hCG) để xác định bạn đang mang thai và phôi thai đang phát triển bình thường.
Siêu âm kiểm tra vị trí phôi thai làm tổ nhằm kịp thời phát hiện các bất thường như thai ngoài tử cung,…
Tính tuổi thai và phán đoán ngày dự sinh của em bé dựa vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng của mẹ bầu.
Thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra một số bệnh sau: kháng thể bệnh sởi, thủy đậu, viêm gan B, nồng độ hemoglobin, HIV/AIDS, yếu tố Rh, nhóm máu,…
Lúc này, bác sĩ sẽ tư vấn một vài vấn đề cho thai phụ:
Để không xảy ra tình trạng nứt đốt sống ở thai nhi bác sĩ phụ sản sẽ cho bạn uống bổ sung axit folic.
Chuyên gia dinh dưỡng khoa sản sẽ tư vấn chi tiết cho mẹ bầu về dinh dưỡng thai kỳ, chế độ ăn uống và vệ sinh thực phẩm.
Đồng thời lưu ý bà bầu tránh các việc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ lẫn em bé trong bụng. Chẳng hạn như làm việc trong môi trường ô nhiễm, hút thuốc, sử dụng chất kích thích và uống bia rượu, dùng các chất độc hại khác.
Thông báo trước về các xét nghiệm sàng lọc trước sinh mà có thể mẹ bầu sẽ thực hiện trong thai kỳ.
Mẹ bầu nên cung cấp các thông tin sau cho bác sĩ ở mốc khám thai này:
Tình hình chu kỳ kinh nguyệt của bạn có đều không hay bất thường gì.
Thông tin về việc từng sẩy thai, sinh non. Hoặc việc từng bị tiền sản giật hay nhiễm trùng ở lần mang bầu hay lần đẻ trước.
Bà bầu đang mắc bệnh mãn tính và có hoặc không hay đang dùng thuốc điều trị bệnh, như bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp.
Nếu thuận tiện, bạn nữ hãy mang sổ khám bệnh, toa thuốc hoặc thuốc mà bạn đang uống theo để bác sĩ biết cụ thể tình hình.
Báo bác sĩ biết nếu ai đó trong gia đình bạn hay chính bạn từng có con bị dị tật bẩm sinh như bệnh Down, nứt đốt sống…
Báo bác sĩ biết nếu ai đó trong gia đình bạn hay chính bạn mắc một căn bệnh di truyền như tế bào hình liềm hoặc u xơ nang.
Khi khám xong, bác sĩ sẽ hẹn bạn khám lại sau khoảng 4 tuần. Đôi khi lịch khám kế tiếp có thể sớm hơn, chỉ sau khoảng 1 đến 2 tuần. Tùy thuộc vào sức khỏe của bà bầu hoặc tình trạng phát triển của bào thai. Cần tuân thủ đi thăm khám đúng lịch hẹn của bác sĩ chỉ định.
Mốc khám thai lần 2: Tuần thai thứ 10 – 13 tuần 6 ngày
Khi mẹ mang bầu từ tuần thứ 10 trở đi, ngoài các thăm khám thông thường. Ví dụ như kiểm tra cân nặng, đo huyết áp, siêu âm. Bác sĩ phụ trách sẽ cho mẹ làm các xét nghiệm quan trọng sau:
Ở tuần thai thứ 10, bà bầu sẽ được tiến hành xét nghiệm Thalassemia. Để biết liệu thai nhi có nguy cơ mắc bệnh thiếu máu di truyền hay bị vỡ hồng cầu dẫn đến thiếu oxy không.
Trong thời gian từ tuần thai 11 đến 13 lẻ 6 ngày. Sản phụ sẽ được chỉ định làm Double test và siêu âm kiểm tra dị dạng chi. Đặc biệt là siêu âm đo độ mờ da gáy của thai nhi nhằm đánh giá bé cưng của bạn có nguy cơ bị Down hay không.
Nếu kết quả siêu âm đo độ mờ da gáy cho thấy thai nhi có nguy cơ mắc bệnh di truyền. Bác sĩ sẽ tiến hành những xét nghiệm cần thiết để giúp chẩn đoán chính xác bệnh. Ví dụ như : Xét nghiệm sàng lọc trước sinh (NIPT) hoặc sinh thiết gai nhau (CVS).… Xét nghiệm NIPT với ưu điểm vượt trội là không xâm lấn, hoàn toàn không gây hại cho thai nhi. Xét nghiệm CVS là một xét nghiệm xâm lấn, có khả năng làm sảy thai song mẹ hãy yên tâm vì tỷ lệ xảy ra rất thấp chưa đến 1%.
Mốc khám thai lần 3: Thai nhi từ tuần 16 đến 20
Ở lần khám này, bà bầu sẽ được cho tiến hành các bước thăm khám sau:
Mốc khám thai lần 3
Đo nhịp tim của thai nhi và tiến hành tinh toán tuổi của bào thai qua độ cao tử cung. Bác sĩ sẽ tiến hành đo khoảng cách từ đỉnh tử cung đến xương mu của bạn để tính toán tuổi thai.
Nếu các xét nghiệm trước đó cho thấy thai nhi của bạn có thể mắc dị tật bẩm sinh. Bác sĩ phụ trách sẽ đề nghị bạn chọc ối vào khoảng giữa tuần thứ 15 đến 18 của thai kỳ để kiểm tra. Kết quả xét nghiệm chọc ối có thể có sau 24 giờ hoặc hơn. Đôi khi vì số lượng quá tải mẹ phải đợi từ 1 đến 2 tuần. Lưu ý là thủ thuật này có nguy cơ khiến mẹ sảy thai với tỷ lệ thấp chỉ khoảng dưới 1%.
Xét nghiệm Triple test – xét nghiệm máu được thực hiện trong khoảng từ tuần thứ 15 đến 20 của thai kỳ. Xét nghiệm này giúp bác sĩ phán đoán tình hình sức khỏe của thai nhi về vấn đề rối loạn gen hay dị tật ống thần kinh.
Dựa vào việc này và kết quả của các xét nghiệm. Bác sĩ sẽ kê đơn cho bà bầu dùng các viên uống bổ sung dưỡng chất thích hợp.
Mốc khám thai lần 4: Vào tuần thai thứ 21- 25
Bạn sẽ phải tiến hành các kiểm tra sau:
Kiểm tra cân nặng.
Đo huyết áp.
Khám thai: Đo chiều dài từ đỉnh tử cung xuống xương mu để tính tuổi thai, kiểm tra tim thai.
Thử nước tiểu.
Để quan sát sự phát triển của thai nhi và lượng nước ối của người mẹ, bác sĩ thực hiện siêu âm 4D.
Vào khoảng tuần thứ 21- 22, sản phụ sẽ được chỉ định làm siêu âm 4D để kiểm tra hình thái thai nhi. Tầm soát bất thường ở các bộ phận tim, chân tay, bụng, xương, não, cột sống, thận của thai nhi. Và kiểm tra vị trí bám của phôi thai cũng như lượng nước ối có đủ không.
Nếu nhận thấy thai nhi có bất thường nghiêm trọng về thể chất khi xem kết quả siêu âm . Bác sĩ sẽ cho bạn biết để cân nhắc có nên đình chỉ mang thai hay không. Việc từ bỏ bào thai nên được tiến hành trước khi thai được 24 tuần. Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ bầu.
Mốc khám thai lần 5: Tuần thai thứ 26
Sản phụ được thăm khám và thực hiện xét nghiệm kiểm tra vào tuần thứ 26. Đặc biệt, mốc khám thai này sản phụ sẽ được tiêm mũi vắc-xin phòng uốn ván kèm theo. Đây có thể là tiêm lần đầu hoặc tiêm mũi nhắc lại.
Tầm soát đái tháo đường thai kỳ. Nhằm can thiệp kịp thời bằng chế độ ăn uống và vận động tập luyện. Hoặc nếu cần có thể điều trị bằng insulin dạng tiêm.
Siêu âm 4D để kiểm tra hình thái thai nhi
Khám thai lần 6: Tuần thứ 31- 35
Trong lần khám này sẽ biết được ngôi thai, khung chậu có bất xứng với trọng lượng thai không. Từ đó có thể nhận biết trước và tiên lượng xem mẹ có khả năng đẻ thường hay không. Trong khoảng thời gian này, mẹ sẽ được tiêm phòng uốn ván cuống rốn sơ sinh (2 mũi cách nhau 1 tháng). Để phòng ngừa bệnh uốn ván cho bé cưng.
Lần khám thứ 7 – Mốc khám thai quan trọng nhất
Đây là giai đoạn quan trọng vì thai phụ sắp bước vào quá trình vượt cạn. Lúc này các nữ hộ sinh sẽ tư vấn cho thai phụ cách nhận biết dấu hiệu chuyển dạ để kịp thời nhập viện.
Thực hiện Non-stress test hay còn gọi là đo tim thai. Dựa trên nhịp đập của tim thai và sự tương ứng với chuyển động của bào thai. Ngoài ra, xét nghiệm còn giúp bác sĩ tìm hiểu xem thai nhi có đủ oxy trong quá trình chào đời hay không.
Sản phụ sẽ được theo dõi kỹ càng về tình trạng sức khỏe, tình trạng màng ối, nhau thai,… trong giai đoạn chuẩn bị sinh. Tình trạng thai nhi, tim thai, trọng lượng thai, ngôi thai,… Để chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ và cuộc sinh được tiến hành thuận lợi nhất.
Việc nắm được những mốc khám thai quan trọng giúp sản phụ chủ động hơn trong việc đến cơ sở khám. Tự giác theo dõi về tình trạng sức khỏe của bản thân và của bé cưng. Khi mang bầu, cơ thể thai phụ thay đổi rất lớn và có những rủi ro về sức khỏe cho cả mẹ và bé có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nên mẹ bầu cần bám sát theo lịch khám thai định kỳ mà bác sĩ tư vấn. Để bác sĩ sản khoa có thể có phương án xử lý kịp thời những tình huống xấu xảy ra.
